NEW HISTORICISM

 New Historicism

 

                New Historicism minangka tintingan sastra kang wiwit ana ing Amerika Serikat nalika taun 1980-an kang nentang kajian tekstual-formalis sajroning sastra kang diduweni dening mahzab New Critism. Tintingan iki panemune yaiku Stephen Greenblatt, professor sastra saka Universitay of California, Berkeley. Tintingan iki disengkuyung dening kritikus sastra liyane kayata Louis A. Montrose lan Catherine Gallagher.

             New Historicism nggambarake maneh ngenani babagan sosial budaya sajroning karya sastra. New Historicism mbantah kecenderungan tintingan tekstual-formalis sajrone tradisi New Criticism kang asipat ahistoris. Kang ndeleng sastra minangka bageyan estetik kang otonom, dipisahke saka aspek-aspek kang dianggep ana ing sanjabane karya sastra kasebut. Sajrone New Historicism, sastra ora bisa uwal saka praktik-praktik sosial, budaya, ekonomi, lan politik amarga bab kasebuat minangka bageyan ing njerone. Misahake antarane njaba-njero, intrinsik-ektrinsik ora bisa diendani maneh. Kabeh teks, kayata sastra lan nonsastra minangka asile saka jaman kang padha lan maneka campuran antarane kuwasa lan idheologi. Beda karo New Criticism kang mung nliti karya sastra, New Historicism nggayutake antarane teks sastra lan nonsastra (Budianta, 2006).

             Definisi kang paling prasaja ngenani New Historicism utawa sejarah anyar yaiku metodhene kawiwitan saka maca paralel teks sastra lan nonsastra, akeh-akehe ing periode sejarah kang padha (Barry, 2010:201). Minangka tintingan, New Historicism nduweni asumsi dhasar kang naleni antarane penggagas lan pangritik. Asumsi-asumsi dhasar New Historicism bisa dirumuske kaya mangkene. Kapisan, saben tindakan ekspresif ana gayutane karo jaringan praktis budaya kang asipat material; kaloro, teks-teks sastra lan teks-teks nonsastra ana gandheng cenenge karo sirkulasi budaya kang ana; katelu, ora ana teks diskursif apa wae, fiksi utawa faktual kang bisa menehi kanthi wutuh bebener.

             New Historicism nduweni posisi kang beda karo pandelenge sastra sadurunge, tuladhane nganggep sejarah sosial lan intelektual mung saderma minangka “latar belakang” samubarang karya sastra, utawa nganggep teks sastra minangka “refleksi” saka karakteristik pandangan donya (word view) sajrone era tartamtu. New Historicism ngerteni samubarang teks sastra minangka: “berada” (situated) sajroning lembaga, praktik sosial, lan wacana kang mbentuk budaya kanthi sekabehe sajrone wektu lan panggonan tartamtu, ing ngendi teks sastra, minangka asile utawa produsen saka maneka energy lan kode budaya (Abrams, 1999:183).

         Greenblatt sajrone (Darni, 2015:7-9) yen asusmsi dhasar ngenani NH yaiku anane pengaruh timbal-balik antarane manungsa lan kabudayane. Manungsa dibentuk lan melu mbentuk kabudayan ing wilayahe. Miturut Gallagher (2000:10) New Historicism mawas yen ta analisis budaya, karya sastra kanon diposisikne padha karo karya sastra minor utawa kang picisan, wondene karo teks kang dianggep nonsastra. Ora ana hirairki sajroning iki, amarga saben teks sastra (karya sastra kanon, minor, nonsastra) melu menehi kode-kode, energi-energi, lan nilai-nilai budaya ing jamane.

             Greenblett nyebutke yen sejatine basa (kalebu sastra) minangka perangan saka sistim tanda kang ana ing masyarakat. Kontruksi utawa susunane bisa didudah lan dianalisis kanthi nylidhiki rong sisi kang pada gegayutan, yaiku anane sosial sajroning karya sastra lan anane sosial donya sajrone karya sastra. Greenblatt (1998:12) nambahi, yen sajroning ngrekontruksi sejarah bab kabudayan tartamtu bisa dilakoni kanthi ngrekontruksi wates-wates kang ndhasari anane karya sastra.

Sejarah sajroning Karya Sastra

                New Historicism bisa dingerteni kanthi cara maca paralel teks sastra utawa nonsastra. Kanthi nengenake gayutane teks lan sejarah, sepisanan Greenblatt mbantah kecenderungan tintingan tekstual-formalis sajroning tradhisi New Criticism kang asipat ahistoris, kang nyawang sastra minangka estetik kang otonom, dipisah-pisah karo aspek kang dianggep ‘njaba’ karya.

             Sastra, miturut New Historicism, ora bisa ucul saka praktik-praktik sosial, ekonomi lan politik amarga dheweke njupuk perangan ing njerone. Kanthi kuwi, misahke antarane njaba-njero, ekstrinsik-intrinsik ora bisa diendani maneh. Kabeh teks, apik sastra lan nonsastra minangka asile saka jaman kang padha lan maneka campuran antarane kuwasa lan idheologi. Beda karo New Criticism kang mung nliti karya sastra, New Historicism nggayutake antarane teks sastra lan nonsastra (Budianta, 2006).

             Karya sastra sajrone NH ora bisa uwal saka praktik-praktik sosial, ekonomi lan politik awit sakabehane melu ambyur ana ing njerone. Darma sajrone (Darni, 2012:3) sastra ora uwal saka kahanan sosial.  Sejarah kang diacu dening karya sastra ora mung saderma latar belakang (kang koheren lan nyawiji) kanthi trasparan bisa diakses. Sejarah dhewe dadi saka maneka teks kang dhewe-dhewe nyusun siji versi ngenani kasunyatan. New Historicism nduweni pamawas yen “kesejarahan sastra lan  kesastraan sejarah” utawa kanthi sebutan liya: maca sastra = maca sejarah, lan maca sejarah = maca sastra (aspek sejarah minangka kontruksi sosial) (Budianta,2006).

             Budaya kang umume dingerteni minangka kapercayan, moral, seni, lan ukum kang dianut dening masyarakat. Amarga arane (sebutan) akeh (bisa ditegesi apa wae), miturut Greenblatt (sajrone Fathoni, 2014) budaya ora nduweni teges apa-apa. Budaya mung kanthi samar nuduhake maneka jinis saka ‘kabisan lan pakulinan’ (capabilities and habits) kang dijupuk dening manungsa. Sabanjure Greenblatt negesi maneh konsep budaya minangka sawijine kontruksi “Fashion” kang kanthi cara ironis lan satire nuduhake yen sajroning tumindake masyarakat bisa nyesuaikna (fashion) diri kanthi ukuran lan standar nilai kang ngandung ketidakleluasan lan mobilitas (constraint and mobility)

             Gayutane individu lan masyarakat minangka perangane lan budaya sakupenge, miturut Greenblatt kalorone padha gegayutan, kabeh aktivitas manungsa padha gayut-nggayutake (interconnected)  kanthi kompleks (Bressler sajrone Fathoni, 2014). Kabudayan miturut Greenblatt bisa dideleng minangka sawijine panggonan tarik-narik antarane “alangan” lan “mobilitas”, yaiku daya-dayane budaya, lumantar praktik lan nilai kang menehi watesan-watesan tumindak budaya kang diolehi, utawa suwalike, nyurung mobilitas utawa pengatur nilai, kanggo nggayuh tumindak kang dikepingine. Mula asile budaya, kalebu karya sastra minangka sarana “eksperimentasi, variasi, improvisasi” maneka nilai budaya.

             Ngrekontruksi sejarah sawijine kabudayan tartamtu, miturut Greenblatt ngrekontruksi watesan-watesan kang dadi dhasar anane karya sastra lan asile budaya tartamtu (Greenblatt, sajrone Keesey, sajrone Budianta. 2006). Teks utawa karya sastra ora mung objek seni kang nyukupi perlune dhewe. Miturut New Historicism, teks sastra lan kahanan sastra padha pentinge. Teks sastra lan konteks sastra padha konstitutif.

                Saperangan masalah ngenani proses produksi, reproduksi, apropiasi nilai-nilai budaya kang relevan kang didadekake masalah sajrone nganalisis teks ana enem masalah kang diandharake. Saka pamawas kasebut, Greenblett lan Tyson sajrone (Darni, 2015:9-10) nuduhake masalah kang ana sajrone kajian New Historicism yaiku: 

1)         Tumindhak utawa praktik sosial kang disengkuyung sajrone teks.

2)         Kena ngapa pamaca tartamtu nganggep karya sastra kasebut nduweni makna.

3)         Bedane nilai kritikus klawan nilai sajrone teks 

4)         Tumanggape bebrayan kang dadi dhasare teks.

5)         Kabebasan pikiran kang dibayangake sajrone teks kanthi cara ekplisit utawa implicit.

Pamawas utawa idheologi kang disengkuyung dening teks lan ditentang dening teks.